Dlaczego ludzie chorują na raka?

Czy współczesny styl życia jest odpowiedzialny za wzrost zachorowań na raka? Jak często ludzie chorują na raka? Jedna na dwie osoby zachoruje na raka w ciągu swojego życia. Szokujące statystyki? Dowiedz się, kiedy występuje rak i jak się chronić.

Co powoduje raka?

Przyczyny raka mogą być wielorakie i zróżnicowane. Rak rozwija się z powodu wielu czynników, w tym genetycznych, środowiskowych i indywidualnych cech pacjenta. W większości przypadków choroba nie jest spowodowana jednym czynnikiem, lecz ich połączeniem.

Naturalne mechanizmy utrzymują ścisłą równowagę liczby komórek w naszych ciałach. Nowe komórki pojawiają się, gdy ciało rośnie i rozwija się, lub w celu zastąpienia umierających.

Każdy podział komórkowy skraca telomery – sekwencje DNA na końcu chromosomu, które określają długość życia komórek. Co zatem sprawia, że komórki nowotworowe przeżywają dłużej? Ich wydłużone życie jest możliwe dzięki nadaktywnemu enzymowi, który odbudowuje telomery w nieskończoność. Komórki nowotworowe dzielą się i rosną pomimo mutacji i nieprawidłowego funkcjonowania.

Rak często pojawia się w wyniku mutacji pojedynczej komórki. Oznacza to, że sekwencja kodująca niezbędne białko, które utrzymuje aktywność komórki, zmienia się lub zostaje zakłócona, a białko to może już nie spełniać swojego zadania.

Zwykle nasz organizm może zatrzymać podział lub usunąć nieprawidłowe komórki za pomocą komórek odpornościowych. Czasami jednak te doskonale opracowane mechanizmy zawodzą. W rezultacie komórki przekształcają się w nowotworowe, dzielą się i tworzą guzy.

Najczęściej zgłaszane czynniki ryzyka zachorowania na raka

Rak staje się powszechny. Obecnie znamy ponad 200 rodzajów raka. Naukowcy i pracownicy służby zdrowia zauważają, że wskaźniki zachorowalności na raka rosną. Wskazują również pewne czynniki ryzyka, które mogą powodować podatność na tę chorobę.

Czym jest czynnik ryzyka? Termin ten odnosi się do wszystkiego, co zwiększa ryzyko zachorowania na raka. Może to być bezpośrednia przyczyna choroby lub sprawić, że organizm będzie na nią bardziej podatny.

Co jest największą przyczyną raka? Niezdrowy styl życia, taki jak zachodnia dieta, palenie tytoniu i brak aktywności fizycznej, zostały wymienione jako główne czynniki przyczyniające się do rozwoju raka. WHO szacuje, że są one odpowiedzialne za jedną trzecią przypadków raka. Infekcje, odpowiedzialne za jedną piątą przypadków raka, zajmują drugie miejsce.

Poniżej wymieniliśmy najważniejsze czynniki ryzyka:

• Dłuższe życie

Im dłużej żyjesz, tym bardziej jesteś narażony na szkodliwe czynniki środowiskowe, a Twoje szanse na zachorowanie na raka rosną. Osoby starsze są uważane za najbardziej narażone na zachorowanie na raka.

• Niezdrowy styl życia

Niska aktywność fizyczna i zachodnia dieta prowadzą do wielu chorób, w tym raka.

• Palenie tytoniu i picie alkoholu

Szkodliwe substancje wdychane wraz z dymem papierosowym mogą powodować mutacje w komórkach i prowadzić do rozwoju raka.

• Warunki środowiskowe

Nasze ciała są narażone na zanieczyszczenia, promieniowanie UV ze słońca i ekstremalne warunki pogodowe. Wolne rodniki wytwarzane w tym procesie mogą niszczyć białka i kwasy nukleinowe, prowadząc do powstawania nowotworów.

• Posiadanie genów nowotworowych

Niektóre warianty genów sprawiają, że ludzie są bardziej podatni na rozwój raka. Załóżmy na przykład, że członek Twojej rodziny cierpiał lub zmarł na raka. W takim przypadku możesz być nosicielem genu sprzyjającego rozwojowi raka i być bardziej narażonym na rozwój tej choroby.

• Infekcje

Wirusy takie jak wirus brodawczaka ludzkiego integrują się z ludzkim DNA, zakłócając integralność genów i przekształcając zdrowe komórki w komórki nowotworowe.

• Zaburzenia genetyczne

Genetyczne uwarunkowania, o których wiadomo, że zmieniają funkcjonowanie układu odpornościowego, są związane z nowotworami krwi. Na przykład uszkodzone komórki macierzyste w szpiku kostnym wytwarzają nowe komórki odpornościowe, które wykazują nieprawidłowości lub są komórkami nowotworowymi.

• Radioterapia i chemioterapia

U pacjenta, który przeżył raka i był leczony chemioterapią i radioterapią, w późniejszym okresie życia może rozwinąć się rak wtórny. Dlaczego? Chemioterapia i radioterapia są ukierunkowane na szybko dzielące się komórki, w tym komórki odpornościowe. W rezultacie leczenie może zmienić i obniżyć ich zdolność do pokonania raka w przyszłości.

Rodzaje genów powodujących raka

Analizy ludzkiego genomu zmieniły sposób diagnozowania i leczenia raka. Dziewięć na dziesięć nowotworów zawiera zmiany genetyczne. Niektóre z nich mogą być dziedziczone, podczas gdy inne pojawiają się spontanicznie.

Specjaliści opieki zdrowotnej mogą ocenić ryzyko zachorowania na raka na podstawie analizy danych genetycznych pacjenta. Pomaga to zdiagnozować pacjenta na wczesnym etapie choroby, kiedy szanse na wyleczenie są bardzo wysokie.

Eksperci dzielą geny nowotworowe na trzy grupy:

• Onkogeny regulują normalny wzrost komórek, ale nagle mogą przestać być w stanie kontrolować komórki, co prowadzi do raka. Przykładem onkogenów są geny kodujące białka RAS. Ich mutacje występują w jednym na cztery nowotwory u ludzi;
• Białka produkowane na bazie genów supresorowych nowotworów mogą identyfikować uszkodzone lub nowotworowe komórki i zatrzymywać ich podział do czasu usunięcia defektu. Działają jak strażnicy, ale jeśli ich sekwencja również ulegnie mutacji, nie mogą już prawidłowo funkcjonować, co prowadzi do nieograniczonego rozwoju raka. Powszechnymi przedstawicielami tej grupy są geny BRCA1 i BRCA2. Jeśli masz mutacje tych genów, jesteś w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na niektóre rodzaje raka piersi i jajnika;
• Geny naprawy niedopasowania pomagają rozpoznać uszkodzenia DNA po skopiowaniu materiału genetycznego podczas podziału komórki. Jeśli nici DNA nie pasują do siebie idealnie, znajdują miejsca niedopasowania i naprawiają błędy. Jeśli geny naprawy błędów są zmutowane i nie mogą normalnie funkcjonować, błędy w DNA są przenoszone do nowych komórek, powodując ich uszkodzenie. Mutacje genów należących do tej grupy są często identyfikowane w nowotworach jelita grubego i mózgu.

Co można zrobić, aby zmniejszyć ryzyko zachorowania na raka?

Dobrą wiadomością jest to, że możemy zrobić kilka rzeczy, aby zapobiec zachorowaniu na raka lub zachować zdrowie na dłużej. Świadome wybory dotyczące stylu życia znacznie zmniejszą ryzyko zachorowania.

Jak można uniknąć raka? Postępuj zgodnie z poniższymi wskazówkami:

• Utrzymuj zdrową dietę

Wybieraj świeże warzywa, owoce i nieprzetworzoną żywność o niskiej zawartości cukrów i tłuszczów nasyconych. Pamiętaj o nawodnieniu i ogranicz spożycie kofeiny.

• Więcej ruchu

Badania pokazują, że umiarkowana lub intensywna aktywność fizyczna obniża ryzyko zachorowania na raka. Dlatego warto się spocić!

• Rzucenie palenia i picia alkoholu

Bardzo ważne jest, aby nie palić papierosów i unikać biernego palenia, ponieważ palenie jest powiązane z 12 rodzajami nowotworów. Podobnie picie alkoholu może powodować sześć rodzajów raka.

• Stosowanie kremów z filtrami UV i ograniczenie opalania

Należy unikać solariów, długotrwałego przebywania na słońcu i dbać o skórę, aby zapobiec rakowi skóry.

• Unikanie zanieczyszczeń i toksyn, jeśli to możliwe

Stosowanie masek antysmogowych, szklanych butelek wielokrotnego użytku oraz dokładne płukanie owoców i warzyw. Zawsze należy minimalizować kontakt z substancjami toksycznymi.

• Szczepienia

Jest to ważne, szczególnie dla kobiet. Szczepionka może pomóc uniknąć zakażenia wirusem HPV, zmniejszając ryzyko zachorowania na raka szyjki macicy.

• Znajomość swojego ciała, poznanie objawów i schematu samobadania oraz poddawanie się regularnym badaniom kontrolnym

Wiedza o wyglądzie i samopoczuciu ciała pomoże zauważyć niepokojące zmiany. Odpowiednio często należy planować wizyty lekarskie. Dzięki temu szanse na wykrycie raka we wczesnym stadium i wyleczenie będą większe.

Podsumowując

Rak pojawia się, gdy komórki zaczynają dzielić się i rosnąć bez kontroli. Możesz odziedziczyć zmutowany gen lub może on pojawić się spontanicznie z powodu narażenia na czynniki środowiskowe. Najlepszymi sposobami zapobiegania rakowi są regularne badania kontrolne i wybory dotyczące stylu życia, które pozwalają obniżyć ryzyko zachorowania.