Czym jest immunoterapia i jak działa?

Czy immunoterapia jest lepsza niż chemioterapia lub radioterapia? Oczywiście, działa inaczej, ale gdy jest stosowana samodzielnie lub w połączeniu z tradycyjnym leczeniem, może przynieść spektakularne rezultaty.

Immunoterapia to metoda, która wzmacnia układ odpornościowy pacjenta, pomagając mu pokonać raka. Leczy raka poprzez łagodzenie deficytów w funkcjonowaniu układu odpornościowego lub eliminowanie dysfunkcji komórek odpornościowych.

Jej najważniejszą zaletą w porównaniu z innymi terapiami jest to, że działa z najwyższą precyzją i może pomóc, gdy inne formy leczenia zawodzą. Pacjenci mają również lepsze wyniki i żyją dłużej po leczeniu.

Naukowcy opracowali kilka różnych rodzajów immunoterapii dla wielu nowotworów, takich jak rak piersi, białaczka czy czerniak. Wszystkie mogą powodować działania niepożądane, ale znając wczesne objawy, można szybko zareagować.

Jak działa immunoterapia w leczeniu raka?

Czym jest immunoterapia? Jest to rodzaj biologicznej terapii raka. Oznacza to, że metoda ta wykorzystuje substancje wykonane z biologicznego składnika wytwarzanego w żywych organizmach w celu leczenia choroby.

Zazwyczaj nasz układ odpornościowy wykrywa i zabija podejrzane komórki lub hamuje wzrost komórek nowotworowych. Specjaliści opieki zdrowotnej często znajdują limfocyty, komórki odpornościowe, otaczające lub naciekające guzy.

Jakie są dostępne rodzaje immunoterapii i jakie nowotwory leczą?

Naukowcy medyczni opracowali wiele rodzajów immunoterapii nowotworów. W zależności od zastosowanego środka, są one klasyfikowane w następujący sposób:

Inhibitory immunologicznych punktów kontrolnych

Komórki odpornościowe wykorzystują białka zwane punktami kontrolnymi, aby zapobiec zbyt silnej odpowiedzi immunologicznej. Inhibitory immunologicznych punktów kontrolnych blokują te punkty i umożliwiają komórkom odpornościowym silną odpowiedź na raka.

Terapia transferem limfocytów T (adoptywna terapia komórkowa, immunoterapia adoptywna, immunoterapia komórkowa)

Terapia ta poprawia naturalną zdolność limfocytów T do zabijania. Specjaliści pobierają limfocyty T z próbek guza, wybierają najbardziej aktywne i modyfikują je w laboratorium, aby zwiększyć ich zdolność do walki z rakiem. Następnie są one hodowane na pożywkach w naczyniach laboratoryjnych, odpowiednio przygotowywane i ponownie wprowadzane do organizmu w postaci zastrzyku dożylnego.

Przeciwciała monoklonalne (przeciwciała terapeutyczne)

W naszym organizmie limfocyty B wytwarzają białka, zwane przeciwciałami lub immunoglobulinami, ukierunkowane na komórki nowotworowe lub czynniki zakaźne. Przeciwciała monoklonalne są projektowane w laboratorium tak, aby wiązały się z określonymi celami na komórkach nowotworowych. Mogą one na przykład oznaczać komórki nowotworowe w celu przyciągnięcia komórek odpornościowych, które je zniszczą.

Szczepionki lecznicze

Wzmacniają odpowiedź układu odpornościowego na raka.

Immunomodulatory (modulatory układu odpornościowego)

Wzmacniają naturalną odpowiedź układu odpornościowego na raka. Niektóre z nich wspierają określone składniki układu odpornościowego, podczas gdy inne mają działanie ogólnoustrojowe. Najczęściej stosowanymi środkami z tej grupy są cytokiny.

Immunoterapie zostały zatwierdzone do leczenia wielu rodzajów nowotworów. Możesz sprawdzić, czy immunoterapia może być stosowana w przypadku Twojego nowotworu w PDQ, bazie danych informacji o nowotworach prowadzonej przez National Cancer Institute.

Tab. Przykłady immunoterapii dostępnych dla różnych typów nowotworów.

Dlaczego immunoterapia jest najbardziej specyficzną odpowiedzią na raka?

Dzięki immunoterapii lekarze mogą precyzyjnie celować w komórki nowotworowe wykazujące nadekspresję lub ekspresję zmutowanych białek. Radioterapia i chemioterapia wpływają na wszystkie szybko dzielące się komórki, w tym zdrowe komórki w naszych jelitach, skórze lub mózgu.

Podczas gdy chemioterapia i radioterapia działają szybko, immunoterapia potrzebuje czasu, aby być skuteczna, ale działa długo po zakończeniu leczenia.

Przeciwnowotworowe przeciwciała monoklonalne działają w oparciu o trzy podstawowe strategie

• blokowanie istotnych czynników wzrostu i receptorów (takich jak kinaza tyrozynowa),
• indukowanie śmierci komórek nowotworowych,
• wiązanie się z komórkami nowotworowymi i dostarczanie substancji, które je zabijają.

Idealnymi celami dla przeciwciał monoklonalnych są białka, których ekspresja jest wysoka lub ograniczona do komórek nowotworowych i które są stabilnie eksponowane na powierzchni komórek. Często białka te są zaangażowane w proces rozwoju nowotworu.

Jakie są zagrożenia i skutki uboczne immunoterapii?

Immunoterapie wymagają dokładniejszego monitorowania pacjenta. Chociaż w przypadku immunoterapii skutki uboczne występują rzadziej niż w przypadku chemio- lub radioterapii, mogą być one poważne i wymagać natychmiastowej pomocy medycznej. Dlatego należy być świadomym symptomów i możliwych rozwiązań, gdy pojawią się problemy.

Działania niepożądane mogą wystąpić w dowolnym momencie immunoterapii, nawet po jej zakończeniu. Niestety, nie można przewidzieć, kiedy wystąpią i jakie będą silne. Rodzaj i nasilenie skutków ubocznych immunoterapii zależy od takich czynników jak ogólny stan zdrowia, wiek, rodzaj i dawka immunoterapii oraz rodzaj i stadium nowotworu.

Niektóre reakcje są wspólne dla wszystkich rodzajów immunoterapii, na przykład te dotyczące skóry w miejscu wkłucia igły, tj. obrzęk, ból, wysypka lub swędzenie.

Ponadto mogą wystąpić objawy grypopodobne, w tym:

• zawroty głowy,
• osłabienie,
• gorączka,
• dreszcze,
• zmęczenie,
• ból mięśni i stawów,
• ból głowy,
• problemy z oddychaniem,
• nudności,
• wymioty,
• wahania ciśnienia krwi.

Inne działania niepożądane

• przyrost masy ciała spowodowany zatrzymaniem płynów,
• przekrwienie zatok,
• kołatanie serca,
• infekcja,
• biegunka,
• zapalenie narządów.

Lekarze kwalifikują pacjentów do immunoterapii na podstawie typu nowotworu, ogólnego stanu fizycznego i wieku.

Pacjenci w wieku powyżej 65 lat, leczeni sterydami, w zaawansowanym stadium rozwoju raka i z nowotworami opornymi na leczenie nadal mogą odnieść korzyści z immunoterapii, ale wymagają bardziej rygorystycznego nadzoru, ponieważ są bardziej podatni na ryzyko związane z immunoterapią.

Jakie są oznaki skuteczności immunoterapii?

Aktywacja układu odpornościowego zajmuje trochę czasu, więc prawdopodobnie nie będzie widać i czuć efektów leczenia zaraz po jego rozpoczęciu.

Podczas rutynowych badań lekarz onkolog będzie pytać o objawy i weryfikować wyniki badań krwi i skanów guza. Kurczenie się guza, spadek markerów nowotworowych we krwi i poprawa samopoczucia to wyraźne oznaki, że immunoterapia przebiega we właściwym kierunku.

Początkowe powiększenie guza jest normalne i nazywane jest pseudoprogresją. Jest to spowodowane przez komórki odpornościowe, które infiltrują guz i sprawiają, że wygląda on na większy. Lekarz prowadzący poprosi o wykonanie potwierdzających skanów po dwóch lub trzech cyklach leczenia (po dwa miesiące każdy).

Wskaźnik przeżycia jest bardziej klinicznym sposobem pomiaru skuteczności immunoterapii. Określa on, ile osób przeżywa określony czas (zwykle pięć lat) po diagnozie i leczeniu.

Podsumowując

Immunoterapia wzmacnia układ odpornościowy, pomagając w leczeniu wielu rodzajów raka. Obecnie dostępne są różne rodzaje takich terapii. Niestety, wszystkie mogą powodować poważne skutki uboczne związane z reakcją autoimmunologiczną. Niemniej jednak, immunoterapie są bardziej ukierunkowane, działają dłużej i dają pacjentom większe szanse na przeżycie niż radio- lub chemioterapia. Mimo to nie wszyscy pacjenci mogą z nich skorzystać. Jeśli masz więcej pytań, skontaktuj się ze swoim specjalistą onkologiem.